تفسیر جزء 30 » سوره تین
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ
به نام خداوند بخشنده مهربان
«1» وَالتِّینِ وَالزَّیْتُونِ «2» وَطُورِ سِینِینَ «3» وَهَذَا الْبَلَدِ الأَمِینِ «4» لَقَدْ خَلَقْنَا الإِنسَانَ فِى أَحْسَنِ تَقْوِیمٍ «5» ثُمَّ رَدَدْنَاهُ أَسْفَلَ سَافِلِینَ «6» إِلاَّ الَّذِینَ آمَنُواْ وَعَمِلُواْ الصَّالِحَاتِ فَلَهُمْ أَجْرٌ غَیْرُ مَمْنُونٍ «7» فَمَا یُکَذِّبُکَ بَعْدُ بِالدِّینِ «8» أَلَیْسَ اللَّهُ بِأَحْکَمِ الْحَاکِمِینَ
به انجیر و زیتون سوگند. و به طور سینا سوگند. و به این شهر (مکّه) امن سوگند. همانا ما انسان را در بهترین قوام و نظام آفریدیم. سپس او را به پایین‌ترین مرحله بازگرداندیم. مگر کسانى که ایمان آوردند و کارهاى نیک انجام دادند که براى آنان پاداشى قطع ناشدنى و همیشگى است. پس بعد از این، چه چیز سبب مى‌شود قیامت را تکذیب کنى؟ آیا خدا بهترین حکم کنندگان نیست؟
نکته‌ها:
طور سینین، همان وادى سینا میان مصر و فلسطین امروزى است.
در برخى روایات، به قرینه «طور سینین» و «البلد الامین» که اشاره به دو مکان مقدس است، آمده است که مراد از «التین و الزیتون» نیز محلّ رویش این دو میوه مى‌باشد و ایه را اشاره به شهرهاى مدینه و بیت المقدس دانسته‌اند.(144)
در میان خوردنى‌ها، میوه‌ها و در میان آنها میوه‌هاى قنددار و چربى‌دار براى سوخت و ساز بدن بیشتر مورد نیاز است. «التین و الزیتون»
از امتیازات اسلام داشتن سرزمین امن است حتى براى گیاهان و حیوانات. «البلد الامین»
نام انجیر یکبار و زیتون، شش بار در قرآن آمده است و هر دو داراى خواص غذایى و درمانى فراوانى هستند. انجیر براى هر سن و سالى به خاطر قندى که دارد مفید است. ورزشکاران و کسانى که دچار ضعف و پیرى هستند به خوردن آن سفارش شده‌اند. بر اساس برخى روایات، انجیر میوه‌اى بهشتى است و در طبّ قدیم، معجون انجیر و عسل براى زخم معده و انجیر خشک براى تقویت فکر سفارش شده است.
امام رضاعلیه السلام فرمود: انجیر بوى دهان را مى‌برد، لثه‌ها و استخوان‌ها را محکم مى‌کند، مو را مى‌رویاند، درد را برطرف مى‌سازد و مثل دارو مؤثر است. زیتون، بلغم را برطرف مى‌سازد، رنگ صورت را صفا داده اعصاب را تقویت نموده، بیمارى و درد و ضعف را از بین مى‌برد و آتش خشم را فرو مى‌نشاند.(145)
مراد از «ثمّ رددناه اسفل سافلین» دست برداشتن گروهى از انسانها از فطرت اولیه الهى است که خداوند در نهاد هر بشرى قرار داده که هر کس چنین کند، خداوند او را در پست‌ترین جایگاه‌ها قرار مى‌دهد و گرفتار شقاوت و عذاب مى‌شود.
پیام‌ها:
1- نعمت‌هاى دنیوى حتى خوردنى‌ها، قداست دارد و مورد سوگند الهى واقع شده‌اند. «و التین و الزیتون»
2- سلامتى که از طریق غذا به دست مى‌آید و امنیّت، مهمترین نیازهاى مادّى انسان است. «التین و الزیتون... البلد الامین»
3- قداست وحى، به زمین‌ها نیز سرایت مى‌کند. «طور سینین»
4- امنیّت شهر مکّه، دعاى حضرت ابراهیم است که گفت: «ربّ اجعل هذا بلداً آمنا»(146) و این دعا مورد استجابت واقع شد. «هذا البلد الامین»
5 - انسان در آفرینش بر همه‌ى موجودات برترى دارد. «خلقنا الانسان فى احسن تقویم»
6- خداوند بر آغاز و فرجام انسان حاکم است. «خلقنا... رددنا»
7- انسان در اصل خلقت پستى ندارد و سقوط او در طىّ مراحل زندگى واقع مى‌شود. «خلقنا الانسان فى احسن تقویم ثمّ رددناه اسفل سافلین»
8 - انسان که برترین مخلوق است، سقوطش نیز از همه موجودات پست‌تر است. «احسن تقویم... اسفل سافلین» (چنانکه در آیات دیگر نیز مى‌فرماید: «اولئک کالانعام بل هم اضلّ»(147))
9- دورى از ایمان و عمل صالح سبب سقوط است و ایمان، عامل دورى از هر گونه پستى و نزول است. «رددناه اسفل سافلین الاّ الّذین آمنوا و عملوا الصالحات»
10- با آنکه خداوند خالق انسان است و هرگونه بخواهد حق دارد با مخلوقش رفتار کند، امّا او بر اساس عدل، حکم مى‌کند و بهترین داوران است. «احکم الحاکمین»
«والحمدللّه ربّ العالمین»
144) تفسیر نورالثقلین.
145) بحارالانوار، ج 66، ص183 به نقل از تفسیر نمونه.
146) بقره، 126.
147) اعراف، 179.
منبع: http://gharaati.ir/show.php?page=books&book=87&pages=18
